Zondag 17 September 2000
Het Recept
Het was tijdens een college van lector Mano dat ik op het idee van een recept met de ikoontjes kwam om zo het schema voor de berekening van tovers en mijn Afspeeltover in het bijzonder structuur te geven.
Lector Mano was die middag weer goed op dreef, meer toepasselijk: op stoom, want hij behandelde het bij alle thermodynamici op de hele wereld bekende diagram van Sadi Carnot, dat de cyclus van de stoommachine ontraadselt. Het college Inleiding Warmteleer van Mano was belangrijk, het was het selectie-instrument van de afdeling: eerstejaars die het tentamen niet haalden konden per direct afreizen.
Voorin de zaal zaten een paar knorren, die domme vragen stelden. Het sleepte maar aan.
'Meneer, misschien helpt het', sneerde Mano met zijn hoge piepstem,'als U eens bij mevrouw Uw moeder in de keuken kijkt: de fluitketel vullen, opwarmen, laten fluiten, weer vullen, weer opwarmen, en zo voort. Het recept is simpel: een cyclus van toestandsveranderingen'.
Natuurlijk, dacht ik, al die ingewikkelde toestandsveranderingen, flauwekul, het is gewoon mijn moeder in de keuken als zij met Pasen een boffert stoomt, zij voert dan ook toestandsveranderingen uit. Met het handgeschreven recept van haar moeder. En ik kladderde op mijn schrijfblok
Haar gereedschap
is de keuken met de trommel, het fornuis, de lepel, de klopper. Zijzelf is eigenlijk ook wel gereedschap.
In het recept staat men neme
zelfrijzend bakmeel, 3 eieren, rozijnen, witte gember, 2 fijngemaakte vijgen, gemalen hazelnoten, melk, boter, 1 eetlepel brandewijn, zout, paneermeel, strooisuiker en stroop.
Moeder gaat naar de kruidenier, koopt dat allemaal en moet betalen
met geld. Dat is nog even een dingetje, want ik wil met mijn eigen Tovers 
betalen. Kom ik in een ander stukje op terug.
Thuis gaat zij in de keuken aan het roeren en mengen
Zij maakt beslag, neemt zelf ook een eetlepel brandewijn, smeert de trommel goed in met boter en bestrooit hem met paneermeel. Op het laatst het stijfgeklopte wit van een ei door het deeg roeren en dan alles in de trommel, deksel erop met de beugels vastzetten, gauw de trommel in gereedstaand kokend water gezet en dan stomen.
Mengen is als twee stoffen zich in elkaar verspreiden. Roeren is het toevoegen van beweging met behulp van een lepel of van vuur. Dit moet je goed tot je door laten dringen! Geeft toename van entropie.
Voorbeelden van spreiden:
- verdampen van water
- uitdijen van het heelal
- oplossen van verkeersfile
- distributiecentrum supermarkt
- mengen van een kilo bruine bonen met een kilo witte bonen
- verbranding
- straling
- als je goed kijkt: alles wat beweegt geeft spreiding!
Moeder gaat intussen twee uur door met stomen, vult regelmatig het water bij, de ramen beslaan ervan.
Dan uit het water, het deksel eraf en dan is het Klaar!
Opdienen. 
De trommelkoek lost ze op een schotel. Snijdt meteen een paar warme plakken. Wat geurt dat heerlijk. . . en dan de stroop erop. . . oef.
Het is allemaal één grote entropische keuken.
Er is geen wezenlijk verschil tussen het stomen van een boffert in een trommel en welke andere toestandverandering dan ook - al was het de oerknal.
