DE TOEDELINGSFACTOR
Het komt nogal eens voor dat met een enkele fabriek twee of meer verschillende produkten worden aangemaakt uit dezelfde grondstof. Hoe bepaal je dan de prijs per produkt? Welk gedeelte van de totale toestandsverandering, uitgedrukt in tovers, ken je toe per produkt?
Om dat te kunnen heb je voor ieder produkt een toedelingsfactor nodig. Deze factor is gedefiniëerd als het quotient van de eigenwaarde van het betreffende produkt en de som van de eigenwaarden van alle produkten.
Hoe bepaal je de toedelingsfactor in de praktijk? Dat laat ik je zien aan de hand van een eenvoudig geïntegreerd produktieproces, te weten de simultane produktie van waterstof en zuurstof uit water door middel van elektrolyse. Dat heb je op school vast wel gehad.
Eerst de prijs van een ton waterstof. Daarvoor stellen we het Overzicht op:
En dat was meteen de moeilijkste stap, want de toedelingsfactor voor waterstof is dan eenvoudig gelijk aan f t waterstof = Sσ waterstof / (Sσ waterstof + Sσ zuurstof) = 65.000 / (65.000+51.250) = 0,56
Cruciaal is hierbij de keuze voor het opnemen van de eigenwaarden van de produkten in het quotient en niet de massa's of het aantal molen. Als we de massa's zouden nemen dan zouden we krijgen ft = 0,11 . Dat maakt nogal wat uit! Juist op dit punt moet je het denken in massa's en kilogrammen verlaten en overgaan op het denken in veranderingen in kiloJoules per graad Kelvin. Umwertung aller Werte!
Nieuwsgierig geworden gaan we nu kijken naar f t zuurstof. 
Voor 1 ton zuurstof krijgen we f t zuurstof = 6406 / (8125+6406) = 0,44
En ja, f t waterstof + f t zuurstof = 1
De uiteindelijke prijs van een bepaald produkt is dan de optelsom van alle ΔS-en van de toestandsveranderingen van de productiefasen, steeds vermenigvuldigd met de toedelingsfactor voor dat produkt.
Terug naar de elektrolyse van water: vaak wordt de aangemaakte zuurstof tot slot onder druk vloeibaar gemaakt. Dat willen de klanten graag. Voor dit deel van de produktielijn is de ft vanzelfsprekend gelijk aan 1 omdat hier niet meer sprake is van simultane produktie van meerdere produkten. Dit is iets om bij het waarderen van procesgedeelten goed in de gaten te houden.
