33 JAAR
Met een binnen de rijksdienst ongeziene frivoliteit, welhaast roekeloos, had het directieteam op voorstel van Delicaat - wat was er tijdens zijn vakantie aan hem geschied? - besloten om eenmalig de wekelijkse werklunch te genieten in de poffertjeskraam op de markt.
Zo zaten zij daar bijeen op een zoele middag eind Augustus en luisterden naar het gesuis van het gaskomfoor onder de poffertjes en het tokkelen van de regen op het tentzeil van de kraam: Delicaat, Hernia, Elders, Plusfour en Lokaal.
Net terug van vakantie, nog wat schuw, onwennig en astraal nog niet echt gearriveerd, werd er weinig gezegd. Alleen John had nergens last van en vertelde van zijn wandeltocht in Wales langs Offa's Dijk. Wat kunnen die Welsh geweldig zingen joh!
Aan het tafeltje naast hen zat een vrouw met drie kinderen aan de hand, een baby in de kinderwagen en één onderweg.
De baby begon te huilen. Van opzij volgde Pilo met uitdrukkingloze ogen hoe de moeder het kind uit de wagen nam en een vinger met poedersuiker in het mondje stak om het te sussen. De drie andere kinderen maalden gretig de poffertjes weg.
"Weet je wat dat is met die overbevolking - " viel Pilo abrupt in terwijl hij een slok bier nam.
Niemand reageerde.
John zweeg verstoord en bekeek Pilo met zichtbare weerzin. Pilo zag er uitgewoond uit, hij was als enige niet op vakantie geweest en had wekenlang een DT bestaande uit plaatsvervangers voorgezeten. Het had hem overspannen.
"Wel," zei Pilo met nadruk, terwijl hij nog een slok donkerbruin nam,
"de afloop van de overbevolking is voorspelbaar als je de wereldbevolking vergelijkt met de flessencultuur."
??
“Men neme een lege melkfles. Nadat wij deze fles hebben gesteriliseerd, gieten wij er een bodempje bouillon in. In de microbiologie gebruiken ze hiervoor vaak agar-agar, dat is net zoiets. Plaats op dit substraat een enkele bacterie die voor zijn voeding noodzakelijk bouillion, zuurstof, water en zonlicht nodig heeft.
Sluit de fles hermetisch af met een dop.
Plaats de fles in de Zon.
Observeer!"
Dreigend keek Pilo de kring rond.
“ Al na een week is tweederde van de agar-agar met bacteriën bedekt. In het midden van de kolonie treedt verkleuring op. De bacteriebevolking heeft daar de industriële revolutie bereikt, het socialisme steekt de kop op en er is in het midden veel spanning. En wat denken jullie, groeit de bevolking nog zo hard?"
Dat was duidelijk niet zo, wist iedereen. Club van Rome, grenzen aan groei!
"Na tomeloze groei komt er astma, longkanker, huidkanker, allergie en ongrijpbare virussen. Ook komt er op uitgebreide schaal vergiftiging voor van het zenuwgestel. Niet alleen door zuurstoftekort en kooldioxidedamp, maar ook door allerlei afvalgassen en fijnstof. Door het broeikaseffect is het overdag een Turks bad. De hele bacteriebevolking is suf en dizzy! Nu gaan er meer bacteriën dood dan er bij komen, terwijl ondertussen onverbiddelijk de agar verder op raakt en de verontreiniging toeneemt. Volop zonneënergie en toch sterven velen."
Pilo spreidde zijn handen op tafel en vervolgde sonoor:
"Er ontwikkelt zich een nieuw type uit het vorige. Dit is minder groot en minder dynamisch. Het zal maar heel langzaam groeien in aantal, toch zal het uiteindeljik ook worden geconfronteerd met grondstoffengebrek en milieuproblemen. Maar het uitsterven zal veel langzamer gaan. Deze nieuwe generatie is veel intelligenter dan de vorige - let op: omdat zij er uit voort is gekomen, anders niet. Dat is de betrekkelijkheid van intelligentie. Enzovoort mutant op mutant. Het is een haasje over met zich even snel muterende ziektekiemen en virussen, die op hun manier ook overleven. Het nieuwe leven is nog weer rustiger, laag energetisch ook, vergeestelijkt zeg maar. Een stijging van bewustzijn en een daling van energieverbruik... -
Nu serveerde de man in het witte jasje de poffertjes. Toen die weg was:
. . . - met aan het einde een daverende stilte.
In het begin was de machine opgewonden, nu is hij afgelopen, hij heeft arbeid verricht en stoffen zijn verspreid. De inhoud van de fles is tot rust gekomen, alles is genivelleerd, volkomen dooreen gemengd. Dit is de uiterste consequentie van het globalisme. Eigenlijk prima zo. Toch? ”
En Jannes dacht: het systeem in de fles heeft zijn meest waarschijnlijke macrotoestand bereikt, in de toestandsruimte de deeltoestand met de meeste microtoestanden, de deeltoestand Klaar.
Pilo boog zich voorover naar John en priemde hem zijn middelvinger vinger recht tussen de ogen:
"Als alles homogeen is,
dan zijn er geen verschillen.
Zonder verschil is er geen beweging.
Zonder beweging is er geen leven"
***
“Ach kom.” ontplofte John, “Dat geloof je toch zelf niet?! Wij zijn wel anders dan die bacteriën. Wat had je gedacht van zonnepanelen, windenergie, gentechnologie, siliciumtechniek, ruimtevaart, milieutechnieken, kernenergie, hergebruik, kringlopen, oh de technologie is onuitputtelijk.”
Pilo keek Elders misprijzend aan.
“Nu heb ik zo keurig het ziektebeeld beschreven. Met een scherpe diagnose. En nu kom jij met de meest banale symptoombestrijding.”
“Hoezo?”
“De ziekte heet groei en daar doe jij niks aan. De technologie dient zich exponentieel te ontwikkelen wil zij de groei bijhouden. Dat is onmogelijk, technologie is altijd reactief, ijlt na, nieuwe technologie wordt altijd bedacht om al bestaande problemen op te lossen. Ga liever eens nadenken over collectie in plaats van distributie. Ga CO2 inzamelen, leg het goud terug in de mijnen. Brengen in plaats van halen. Duurzame distributie kan niet zonder collectie. Morele distributie. De nieuwe sociale gelijkheid. Gelijkheid tussen vandaag en morgen! Symetrie! "
En met een schuine blik naar het aangrenzende tafeltje waar net de laatste poedersuiker van de bordjes werd gelikt:
"Weet je: de groei van het mondiaal produkt per hoofd van de wereldbevolking is omgekeerd evenredig met de bevolkingsgroei. Een stijgend bmp dempt de groei. Door technologische ontwikkeling is dit bmp in veel landen gestegen, en hoe! In deze landen is de bevolkingsgroei inderdaad gedaald. Echter de technologie kan deze wedren omhoog niet eeuwig volhouden, er zal uit onverwachte hoek een moment komen van instabiliteit. Geheel volgens de Wet der Onbedoelde Neveneffecten zal een limiet worden bereikt en de limietovergang zal trancedent zijn. Dan zal het bmp dalen met kinderaanwas tot gevolg. Echter de sterfte zal dat laatste overtreffen want aan alles tekort. Een schaarbeweging, een ellendespiraal.
Iedere verandering op deze aardbol is onherroepelijk. Kringlopen bestaan niet. Het basisscenario van de Club van Rome zal uitkomen, het wal-keert-schip-scenario, het potverteer-scenario, kalf-put. De mensheid is
niet in staat de aarde onveranderd in stand te houden, laat staan terug te brengen tot de toestand van vóór de industriële revolutie, ook al hebben we nóg zoveel zonne-energie. Het is zelfoverschatting te denken dat wij hetzelfde kunnen als baron Von Münchhausen die zichzelf aan zijn haren uit het moeras tilde, nog wel met zijn paard tussen de benen geklemd en dan te weten dat hij ook nog een staartpruik droeg."
“Zeg, Pilo.. “ begon Delicaat die al spijt had van zijn frivole initiatief. Roekeloos inderdaad.
Maar Pilo was niet meer te stoppen.
"De mensheid is gewoon niet intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen, dat is het!"
Pilo legde zijn hand om de schouder van John en sprak vertrouwelijk:
“Jij kunt er ook niks aan doen, hoor. Weet je, jij doet wat je wilt, maar jij kunt niet willen wat je wilt.”
***
Jannes had tot nu toe niets gezegd..
“Toch mis ik iets heel belangrijks in jouw fles, Pilo.” kwam hij dan toch, met weer die wanhopige stem van toen op de markt in Delft.
Voor het eerst hield Pilo in, hief het hoofd en keek hij Jannes spiedend aan.
“Wat dan?”
“Bladgroen.”
En Jannes legde uit dat bladgroen als enige collecteert en zo tegenwicht biedt aan de verspreiders, de eiwitorganismen inclusief de mens. Bladgroen versus eiwit, als dat maar in evenwicht was, dan waren we er toch? Ook bracht hij de Asfaltmij te berde en de heilzame werking ervan. Jannes had nog lang met Iris doorgesproken op die bewuste avond na de hoorzitting bij het Groene Woud.
Hooppvol keek hij Pilo aan, dit was toch de oplossing.
Maar Pilo was onvermurwbaar.
“De bladgroencollecteopbrengst van bijna 2 miljard jaar zijn we nu bezig te verspreiden in een paar honderd jaar. Nu nog boompjes planten? Het is lief hoor. . Maar het is te laat.Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij” )*
“Wat moet ik dan doen, Pilo?” vroeg Jannes wanhopig.
De leden van het directieteam spitsten de oren, intuïtief voelden zij dat dit de kardinale vraag was.
Maar het antwoord was erger dan de vraag.
“Het beroerdste komt nog en dat is de waterdamp. Jullie denken maar steeds dat kooldioxide het bedreigende broeikasgas is. Maar dat is slechts een kleine complicatie. Het bladgroen is juist dol op koolzuurgas.Waterdamp is het echte broeikasgas.De grote ontwikkeling is de stijging van het vochtgehalte in de atmosfeer. Er wordt nu geschreven over een waterstofekonomie waar we naartoe moeten. Waterdampekonomie zullen ze bedoelen! Heb je weleens gelet op wat er uit de uitlaat van zo'n waterstofbus komt?!
Waterdamp is steeds de grote regulator geweest. Denk maar aan de bewolking die de Zon tegenhoudt en aan nachtvorst bij heldere hemel.
Nu neemt de luchtvochtigheid toe!. De poolkappen smelten, de zeeën verdampen.”
En terwijl hij John van opzij opnam als om het effect van zijn woorden op deze ongelovige te proeven:
“Tot slot zullen de zeeën indampen. Dan zal er een atmosfeer ontstaan als op de planeet Venus. Bij een druk van veertig atmosfeer regent het voortdurend en onweert het onafgebroken. De temperatuur is bijna 100 graden. Het regenwater zal zuurder zijn dan het water in de accu van jouw auto, John. Maar maak je niet ongerust want dan is er toch allang geen leven meer op aarde. Wordt de pijn ondraag'lijk, dan wordt de dood behaag'lijk. Aan alles is gedacht!"
“Maar wat moeten we dan doen!?”
Pilo bestudeerde zijn afgekloven nagels.
"Verhuizen. Wij moeten ons eiwitlijf verlaten en onze zintuigen en intelligentie verplaatsten naar een robotlijf dat wel door kan leven. Biosfeer wordt technosfeer. Kunstmatige intelligentie, siliciumtechniek, kwantumtechniek, dematerialiseren."
Hij keek de kring gebiedend rond zoals Willibrord ooit moet hebben gedaan toen hij, temidden van de Heidenen, zijn soldaten opdroeg alle eiken in het land te kappen en de heilige runderen op Helgoland te slachten.
“De hele dienst D&C omscholen zolang het nog kan! Wij moeten in de toekomst de informatieinfra gaan beheren, want net als de asfaltwegen, de waterwegen, de luchtwegen, de wegen voor stroom, drink- en afvalwater en het telefoonnet, behoren de digitale wegen waarlangs de informatie stroomt tot de vitale infrastructuur die de overheid dient te beheren. John, de eerste districollie. Jannes, de eerste rijksinfostater!”
Jannes schoof onrustig op zijn stoel, een wereldwijd entropisch web flitste door zijn hoofd.
***
De beiaard sloeg half drie. Het zeepaardje op de ene hoektoren van de abdij wees onveranderlijk naar het louwe westen.
Dus toch, dacht Jannes toen hij naast Pilo terugliep naar kantoor, er is een uitweg. De Tweede Hoofdwet geldt alleen voor systemen waarbinnen geen intelligentie aanwezig is.
De oude opstandigheid maakte zich opnieuw van hem meester. Dat zou hij Helder nog eens voorhouden!
Hij bekeek Pilo ineens met andere ogen, in dat lubberlijf huisde toch meer dan een banale geldekonoom.
Voor de conservatieve deur hield Pilo ineens de pas in en keerde zich naar Jannes toe.
"Ik weet wat je denkt! Maar alles gaat toch anders dan je denkt!
En met zijn mollige bruinbehaarde knuist stootte hij de conservatieve deur open als ware het een vliegenhor.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
)* Jaques Bloem
)* Dit is wat Pilo bedoelde.
Zonneënergie+water+kooldioxide uit de lucht worden door bladgroen verzameld tot hout en zuurstof. De 20% zuurstof in de lucht is zo in miljarden jaren opgebouwd. Aanvankelijk bezat de atmosfeer van de aarde geen zuurstof, wel veel kooldioxide. De zuurstof zat toen in mineralen zoals kwarts SiO2 en veldspaat CaAlSi3O8 en ook in water - trouwens ook nu nog voor het leeuwendeel. Het bladgroen werd door de zonnestraling gevormd uit eenvoudige aminozuren en koolwaterstoffen aanwezig in het warme water dat neerdaalde bij geisers en vulkanen. En het bladgroen haalde kooldioxide uit het water.
Het is een gigantische batterij met twee elementen: vrije luchtzuurstof en koolwaterstoffen (hout, steenkool, olie). Op deze batterij leven wij. We moeten de batterij steeds gelegenheid geven zichzelf op te laden, als we te snel leven wordt de batterij explosief.
Hoe groot zijn onze energieonttrekkingen aan deze batterij, vergeleken met zijn eigen energieninhoud? Als hij niet zou worden opgeladen, hoe lang zou het dan duren voordat hij leeggelopen was? En hoelang duurt het opladen van de lege batterij?
De hoeveelheid lucht op aarde is ongeveer 3,5*1018 m3 bij 1 atmosfeer en o graden Celcius. Hierin bevinden zich orde van grootte 1043 moleculen zuurstof. Hiertegenover staan evenzoveel CH2O-groepen in het hout, de steenkool e.d..
Het opnieuw verbranden hiervan levert 1018 MJ energie op. Dit is de lading van de batterij.
Het bladgroen op aarde neemt jaarlijks ongeveer 1015 MJ zonneënergie op. Een lege batterij zal zonder tegenslagen in grofweg 3000 jaar kunnen worden opgeladen.
Het energieverbruik van de mensheid is ongeveer 1/3 van de 'oplaadstroom' van de batterij. Daarbij komt: het oxideren van de aardkorst tot het rode stof van de woestijnen kost minstens evenveel zuurstof als de mensen verbruiken. Ook dat is zuurstof uit de batterij.Het uitputten van de batterij is begonnen. Het zal nooit lukken om de fotovoltaïsche centrales in de woestijnen met bijbehorende waterstofinfrastructuur binnen enkele decennia operationeel te krijgen. Kan de batterij deze ontlading aan zonder blijvende schade op te lopen?
En dan nog: de hier aangehaalde getallen zijn uit 1976. Inmiddels is de situatie verslechterd. Ieder jaar sneuvelt veel bos. Ieder jaar smelt landijs ter grootte van een land als Frankrijk. Het is warmer en vochtiger geworden. Pilo’s agar-scenario wordt gevolgd, het zuurstofgehalte in de atmosfeer daalt zoals het sinds het Carboon nog nooit is gedaald.
Bron: Energie und Entropie, G. Falk, W. Ruppel, Springer Verlag 1976
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
